تأثیر انواع نقض قرارداد بر ضمانت اجرای آن با تأکید بر اسناد بین‌المللی

یکی از شرایط تحقق مسئولیت قراردادی، نقض تعهد از سوی متعهد است و متعهدله می‏تواند با توسل به ضمانت اجراهای حقوقی با چنین نقضی مقابله کند، ازجمله می­توان به الزام متعهد به اجرای عین تعهد، فسخ قرارداد و مطالبه خسارت اشاره کرد. طرق جبران یادشده تا حدی که قابلیت جمع داشته باشند، به‌صورت توأم قابل­مطالبه است. بااین‌حال در مواردی نقض قرارداد با سوء­نیت، عمدی و حتی با قصد اضرار به‌طرف مقابل انجام می­شود و برای مقابله با چنین وضعیتی راهکارهای یادشده و معمول به نظر کافی نمی­رسد. به این منظور در برخی از اسناد بین‌المللی راجع به قراردادها مانند اصول قراردادهای تجاری بین‏المللی، اصول حقوق قراردادهای اروپا و طرح چارچوب مشترک مرجع، ضمانت اجراهای خاصی در نظر گرفته‌شده است تا نقض عمدی قرارداد برای متعهد هزینه سنگینی در برداشته باشد و بتواند نقش بازدارندگی ایفا کند. ازجمله اینکه در چنین وضعیتی زیان‌دیده محدود به مطالبه خسارت قابل پیش­بینی نیست و یا در برخی موارد امکان مطالبه خسارت تنبیهی برای وی امکان­پذیر است. این مقاله ضمن بررسی موضوع در اسناد بین­المللی به دنبال یافتن راه‌حل‌هایی است که امکان اعمال قواعد مشابه را در حقوق ایران فراهم کند.